Hastanelerde verilecek Hijyen hizmetlerinin kalitesi hizmet alanlar için apaçık bir ön koşuldur. Bu nedenle hastane koşullarından kaynaklanan ve hastane enfeksiyonları olarak adlandırılan enfeksiyonlardan kaçınmak için özellikle iklimlendirme koşullarının da aynı özenle denetlenmesi gerekliliktir.
Cerrahi müdahaleler sırasında yaranın, hastanın kendi florası (endojen enfeksiyonu) ile ya da cerrahi personel gibi harici kaynaklardan patojenler ile (ekzojen enfeksiyonu) kirlenme riski oldukça yüksektir.Hastane havalandırma ve iklimlendirme sistemleri yardımıyla, havadaki patojenlerin yaraya girişinin azaltılması veya engellenmesi vazgeçilmez standart bir uygulamadır. Bu sistemler son derece temiz ve sıcaklık+nem koşulları dengelenmiş hava akımı ile patojenleri yaradan uzak tutmak, en azından azaltılmış bir konsantrasyon miktarına getirmek için tasarlanmıştır.
Temiz hava ile iklimlendirme, hastanelerden başka gıda uygulamaları, ilaç üretim endüstrisi ve bazı sağlık dışı proses uygulamaları için de son derece gerekli ve yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bu amaçla talep edilen koşulları sağlamak üzere iklimlendirme ünitesi Hijyenik Tip Klima Santralı kullanılması gerekmektedir. Sistemin hava dağıtımını kapsayan kanallar, hepa kutuları, menfezler ve laminar akım üniteleri de son derece önemli değerlendirilmesi gereken ayrı başlıklardır.
Hijyenik klima santralı gerek modüler tipte gerekse paket tipte olsun, hijyen gereksinimini sağlayacak koşulları yerine getirmelidir. Hijyenik klima santralı için en temel koşul şu şekilde özetlenebilir; “İç yüzeyleri ve komponentleri (fan, batarya, damla tutucu vb. gibi) temizlemeye engel olmamalı, 
temizlik işleminin gerçekleştirildiği tüm detaylar bu temizliğin kontrol edilebilmesine izin vermelidir.”
Bir hijyenik klima santralının yukarıdaki tanım gereği bulundurması gereken özellik ve koşullar bulunmaktadır ki, bunlar aşağıda isimleri yer alan standartların ilgili maddelerince tanımlanmıştır.
*DIN 1946 kısım 4,Hastanelerde havalandırma (2008)
*VDI 6022 kısım 1, Havalandırma ve iklimlendirme sistemleri ve ünitelerinin hijyen gereklilikleri (2011)
*EN 1886, Klima santralları- Mekanik performans (2009)
*EN 13053 Klima santralları- Ünite, komponentler ve bölümler için derecelendirme ve performans (2012)
Adı geçen dört standartta tanımlanan 13 başlık altındaki 167 adet nitelik incelenerek her birinin gerekli koşulları sağlayıp sağlamadığı test ve kontrol edilir.
Bu 13 madde ve bazı önemli alt başlıkları şunlardır:
1- Genel gereklilikler
• Plastik ve kauçuk benzeri parçalar EN ISO 846 ya göre test edilerek mikro organizmaların gelişimine izin vermediği ispatlanmalıdır.
• Kullanılan hiçbir malzeme insan sağlığına zarar vermemeli, koku üretmemelidir, dezenfeksiyon maddelerine dayanıklı olmalıdır.
• İç yüzey malzemesi oksitlenmemesi garanti altına alınan galvanizli sac + fırın boya ya da en iyisi paslanmaz sacdan olmalıdır.
• İçerisinde her noktaya erişilebilmeli, yüzeyler temizliğe uygun pürüzsüzlükte olmalıdır.
• Gözetleme camı ve aydınlatma ile fan, filtre ve nemlendirme hücreleri gözlenebilmelidir.
2- Santral kasanının mekanik karakteristik özellikleri
• EN 1886 ya göre mekanik karakteristiklerin DIN 1946-4 de talep edilen minimum gereklilikleri ve VDI 6022 şartlarını sağladığı belgelenmelidir.
3- Taze hava girişleri
• Serbest taze hava girişi olan hücrelerde en az 0.5m uzunluğunda yağmur, kar veya temizleme suyu için tava ile buna ait drenaj gideri bulunmalıdır.
4- Tava ve sifonlar
• Serbest taze hava giriş, soğutucu, nemlendirme-nem alma ve ısı geri kazanım hücrelerinde paslanmaz veya AlMg malzemeden tava ile sifon bulunmalıdır.
• Tavalara servis kapısı ile erişilebilmelidir. Yeterli eğime sahip tava gideri en az 40mm olmalıdır.
• Sistem çalışır halde iken, tavaya boşaltılan 5lt/m2 miktarındaki suyun %95 den fazlası 10 dakika içinde tahliye olmalıdır.
5- Damperler
• Ameliyathane gibi kritik uygulamalarda damper sızdırmazlık sınıfı EN 1751 e göre Class 4 olarak belgelenmiş olmalıdır.
• Dış ortama konumlandırılan santralların damperleri santral içerisinde yer almalıdır ya da izolasyon malzemesi ile yalıtılmalıdır.
• Class 4 damperler Klima santralının hem emiş hemde UFLEME tarafına yerleştirilmeli bakım vs duruş zamanlamalarında kapatılarak tam olarak sızdırmazlık temin edilmelidir.
6- Hava filtreleri
• Filtre değişimi sırasında tozun temiz tarafa ulaşmasına izin vermeyecek tasarıma sahip olmalıdır. Filtre kirli taraftan değiştirilmelidir.
• Ia ve Ib sınıfı hijyenik odalarda sürgülü tip filtre kullanılmamalıdır.
• Class I odalarda en az 3 kademe filtre bulunmalı, bunlardan ilk ikisi klima santralında, hepa filtre ise kanalın sonunda olmalıdır.
1. M5-F7 (Taze hava filtreleri en az F7)
2. F9
3. H13
• Class II odalarda 2 kademe filtre yeterlidir.
1. M5-F7 (Taze hava filtreleri en az F7)
2. F9
• Komponentleri korumak için mahalden dönüş havası en az M5 düzeyde filtrelenmelidir.
• Son kademe filtre fandan sonra pozitif basınçlı tarafta yer almalıdır.
• Islak yüzeyli soğutucular ve nemlendirme üniteleri hava akımında asla filtrelerin öncesinde yer almamalıdır.
• Filtre kademeleri, ibreli tipte manometreler ile donatılmış olmalıdır.
• Kullanılan torba filtre yüzey alanı, hava geçiş kesitinin en az 10 katı yüzey alanına sahip olmalıdır.
• Filtrelerin değişimi için hava giriş tarafında yeterli boşluk bırakılmalıdır.
• Kirli filtre basınç kayıpları aşağıdaki değerleri aşmamalıdır;
G1-G4: 150 Pa / M5-F7: 200 Pa / F8-F9: 300 Pa
• Prensip olarak kullanılan filtreler EN 779 veya EN 1822 standardına göre test edilmiş olmalı ve her bir filtre etiketinde bu bilgi yer almalıdır.
7- Isı değiştiriciler genel
• Bataryaların lamel aralığı 2mm veya daha fazla olmalıdır.
• Isı değiştiriciler korozyona dayanıklı malzemelerden üretilmelidir.
• Temizliği kolaylaştırmak için tüm drenaj giderleri klima santralinın aynı tarafında yer almalıdır.
• Kolektör borularının panelden dışarı çıktığı açıklıkların sızdırmazlığı sağlanmış olmalıdır.
• Bataryaların hava ile temasta olan yüzeyleri pürüzsüz ve korozyona dirençli olmalı, temizlik ve dezenfeksiyon için kolay erişilebilmelidir.
• Bataryalar her iki tarafından yüzeyleri görsel denetime ve temizliğe izin verecek şekilde erişime sahip olmalıdır.
8- Soğutucular
• Tüm ıslak yüzeyler temizlenebilir olmalı, gerekirse batarya dışarı çıkarılmaya uygun şekilde yerleştirilmiş olmalıdır.
• Tüm yönlerden suyu toplayacak şekilde bir yoğuşma tavası bataryanın altında yer almalıdır çıkışta mutlaka sifon bağlanmalıdır, bu tercihen toplu tip sifon olmalıdır.
• Tava gideri atık su tesisatına hiçbir zaman direkt olarak bağlanmamalıdır.
• Bakır/bakır ve bakır/alüminyum soğutucularda korozyona dirençli olması bakımından bakır malzemeden kolektör kullanılmalıdır.
9- Damla tutucular
• Hijyen ve enerji verimliliği nedenleriyle ancak nemlendiricilerden ve soğutuculardan su damlası sürüklenme olasılığı varsa damla tutucu kullanılmalıdır. Damla tutucular kontrol ve temizlik için kolay erişilebilir olmalı, gerektiğinde kolayca yerinden çıkarılabilmelidir.
10- Isı geri kazanım
• Isı geri kazanım üniteleri 4 tarafında basınç ölçüm ucuna sahip olmalıdır.
• Mahalden dönüş havasının mahale atış tarafına sızmaması için gerekli sızdırmazlık önlemlerinin alınmış olması gerekir.
• Yoğuşmaya karşı ısı geri kazanım üniteleri uygun tava ile donatılmalıdır.
• Re sirkülasyon’a izin verilmediği durumlarda tamburlu tip ısı geri kazanım üniteleri süpürme bölmesi içermelidir.
11- Fanlar
• Spiral gövdesi olmayan fan çarkının açık olduğu plug-in tipi fanların kullanılması temizliği kolay olduğu için tercih edilmelidir.
• Spiral gövdeli radyal fanlar kullanıldığında yıkama suyunun tahliyesi için gövdenin altında kapak bulunmalıdır.
• Fanın kendisi ve kaidesi için korozyona karşı önlem alınmış olmalıdır.
• Bakım ve servis amacıyla fana erişim kolay olmalıdır.
12- Hava nemlendiriciler
• Genel olarak nemlendiriciler 2. Kademe filtreden sonra (F9 filtre) yerleştirilmelidir.
• Nemlendirici tasarımı kendisinden sonraki klima santralı bölümlerinde damlacıkların oluşumuna izin vermeyecek şekilde yapılmalıdır. Arıza durumları ve hava akımının yetersiz veya durmuş olması durumlarında bile bu özelliğini korumalıdır.
• Nemlendirilen alanda bağıl nem miktarı %90’ı geçemez. Bu nedenle klima santralı doğru şekilde boyutlandırılmış olmalı ve hava geçiş kesitinde homojen nem dağılımı sağlanmış olmalıdır.
• Yalnızca mikro biyolojik gelişmeyi teşvik etmeyen ve kalıcı şekilde korozyon dayanımına sahip malzemelerin kullanılmasına izin vardır.
• Nemlendirici bölümleri kolayca erişilebilir olmalı, ıslak bölümler denetlenebilmeli ve her zaman temizlenebilir olmalıdır.
• Kullandığı suyu geri döndüren sistemler;
1. Buharlaşma nedeniyle suyun sertliğinin artışı önlenmiş olmalıdır. Bakteri sayısının ve kirlenmenin azaltılması için su biriktirme havuzunun tamamen boşaltılıp taze su ile doldurulması yolu tercih edilmelidir.
2. Su biriktirmede kullanılan depo, havuz, tava gibi (boru tesisatları dahil) öyle tasarlanmalı ki; herhangi bir zamanda basit bir otomasyon ile bunlar tamamen boşaltılabilmeli ve kurutulabilmeli.
3. Hava yönlendirici ve damla tutucuları temizleme amacıyla kolaylıkla sökülebilmeli.
4. Yeterli çapta taşma tahliye çıkışına sahip olmalıdır.
• Kullandığı suyu geri döndürmeyen sistemler.
1. Bu tür nemlendiriciler, hava kanalına su zerreciklerinin ulaşamayacağı şekilde tasarlanmalı ve işletilmelidir.
2. Hava akımı yönünde kanalda yoğuşma olmasını önlemek için nemlendirme hattı yeterli uzunlukta olmalı ve hava kesitinde homojen nem dağılımı sağlanmalıdır.
• Nemlendirici hücresi iç yüzey malzeme nitelikleri;
1. Hava yıkayıcılar ve yüksek basınçlı sprey nemlendiriciler için;
Paslanmaz çelik veya korozyona dayanıklı (minimum AlMg) ya da cam elyaf takviyeli reçine (ör. Polyester).
2. Ultrasonik nemlendiriciler, kontakt nemlendiriciler ve buharlı nemlendiriciler için;
Galvanizli sac üzerinde 60µm, toz boya ya da iki kat yaş boya (astar + son kat) kaplı ya da galvanizli sac üzerinde pvc ve benzeri kaplama.
13- Susturucular
• Susturucular birinci kademe filtre ile ikinci kademe filtre arasında bir yerleşime sahip olmalıdır.
• Hava akımı yönünde, soğutma/nem alma, nemlendirme proseslerinin ya da son kademe filtrenin sonrasına yerleştirilmemelidir.
• Susturucu kulislerinin yüzeyleri pürüzsüz, aşınmaya dayanıklı, su geçirmez ve çürümez özellikte olmalıdır.
• Kulisler temizlik amacıyla yerlerinden çıkarılabilir olmalıdır.
Yukarıda bazı önemli maddelerinin yer aldığı tüm koşulların eksiksiz sağlanması halinde ana standartlar olan DIN 1946-4 ve VDI 6022-1 e uygun olduğuna dair Hijyen klima santralı için konfor Klima santralinden ayrı olarak 13 başlık altında 169 alt madde incelenerek ve hijyen belgesi düzenlenir. Düzenlenmiş belgeye uygun üretim yapılıp yapılmadığı yıl içi imalat denetimleri ile kontrol edilir.
Bunlar :
• Genel Mekanik Tasarım Özellikleri 10 Madde
• Dış hava giriş dizaynları 3 Madde
• Damlama Tavaları ve Sifonlar 5 Madde
• Damperler 9 Madde
• Hava Filtreleri 45 Madde
• Bataryalar 12 Madde
• Sogutucular 7 Madde
• Damla Tutucular 2 Madde
• Isı Gerikazanım Bataryaları 6 Madde
• Fanlar 10 Madde
• Nemlendiriciler 26 Madde
• Ses Absorberleri 10 Madde
