Kanal 24'de Sadi Özdemir yönetimindeki Reel Ekonomi canlı programında yaptığı söyleşisinde "Günümüz reel sektöründe sanayicilik kolay olmamakla birlikte doğru analizler yapılarak krizler aşılır" diyen Aldağ A.Ş. İcra Kurulu Başkanı Rebii Dağoğlu, "Doğru reçeteleri uygulayabilirsek sorunları aşmamak için bir neden göremiyorum" dedi.
Kanal 24 Televizyonu, Sadi Özdemir yönetimindeki Reel Ekonomi canlı programında Aldağ A.Ş. İcra Kurulu Başkanı Rebii DağoğluAldağ A.Ş. İcra Kurulu Başkanı Rebii Dağoğlu, 12 Eylül 2018'de Kanal 24 televizyonunda Sadi Özdemir yönetimindeki Reel Ekonomi canlı programında gerçekleştirdiği söyleşide, günümüz reel sektörünü ve iklimlendirme sektörünü değerlendirdi. İklimlendirme sektörü ve bu sektörde Aldağ A.Ş.'nin gelişmelerinden bahsetti.
Sanayici olarak ülkemizin bu güne gelişi hakkında neler söylemek istersiniz...
R. Dağoğlu: ABD'nin faiz artırmasıyla, paranın gelişmekte olan ülkeleri terk edeceğine ilişkin emareler mevcuttu. Bu dönemde hükümetimiz faiz politikasıda faizleri makul bir seviyede tutarak onun dışında KGF kredileri gibi hazine garantili banka kredilerini piyasaya sürerek, likiditeyi bol tutarak, yap-işlet-devret projelerini devreye sokarak, kamu projelerini devam ettirerek, piyasayı resesyon sürecinden uzak tutmaya çalıştı, başarılı da oldu. %7-7,5 büyüme oranını yakaladı. Buradaki sıkıntı, piyasadaki TL likiditesinin artmış olması, yabancı döviz kurlarının TL üzerinde baskı oluşturmasına vesile oldu. Türkiye'de reel sektör şirketlerinin açık döviz pozisyonu vermelerine malesef neden oldu. Kısa vadede ödemelerde değil ama orta vadede açık döviz pozisyonu sıkıntımız vardı. Bunun üzerine Moody's ve Fitch gibi kredi değerlendirme kuruluşlarının bence taraflı, siyasi kredi notlarını aşağıya çekmesi dış piyasalarda Türkiye ile negatif algı yarattı. Amerika'nın da açıklamaları işin içinden çıkılamaz hale getirdi. Ülkemizin zaten Suriye sıkıntısı var, bu gün İglip, belki yarın Membiç...
Rebii Dağoglu: 2001 krizi bankacılık kriziydi. Bu reel sektör krizi, aradaki farkı doğru koymak lazım. Bu dalgalanma ne kadar sürer, Türkiye resesyona girermi...
R. Dağoglu: 2001 krizi ile benzerlik kuranlar var ama o bankacılık kriziydi. Bu reel sektör krizi, aradaki farkı doğru koymak lazım. Türkiye doğru şeyleri yaparken belki biraz küçülecek ama resesyona girmeden atlatabilir. Büyüme hızından fedakarlık ederek, vites küçülterek... Kamu borç stoğu AB ülkeleri içinde en iyi olanıyız. Ancak özel sektörün borçlarını eklediğimiz zaman kamunun bazı yüklerini özel sektöre aktardığı fikrini değerlendirdiğimiz zaman aşağı yukarı toplam borç stoğu %100'e yakın bir orana denk geliyor ki bu riskli denilecek bir durum. Burada yapılması gerekenler; birinci olarak az miktardaki büyüme oranını resesyona tercih etmeliyiz. Kamuda tasarruf tedbiri açıklanacaktır ama özel sektöre kaydırılmış yatırım yükününde bir nebze azalması, bazı yatırımların yavaşlaması söz konusu olabilir.
Aldağ A.Ş. son iki buçuk yılda %300 büyüdüSizce sanayici ne yapmalı...
R. Dağoğlu: İmkanlar varsa sermayelerini kuvvetlendirmeleri gerekiyor. Kur farkları, hem alıcıların hem satıcıların sermayelerinin azalmasına vesile oldu. Doğrudan nakit sermayesi koyulamıyorsa birikmiş dolar kâr yedekleri sermayeye eklenebilir. Olamıyorsa ortaklar hesabında sermayedarlara borç varsa bu borçdan vazgeçilmesi sermayeye faiz ile birlikte eklenmesi söz konusu olabilir. Ortakların şirketlerine borçları varsa biran evvel borçların ödenmesi gerekmektedir. En başta firmaların sermaye yapısını güçlendirmeleri için önemli.
Aldağ olarak son iki buçuk yılda %300 büyüdük. Bundan sonraki süreçte büyümeden çok, daha az ancak daha kârlı işler, daha kısa vadeli ödemelere dayalı, daha butik işlere yönelmek durumundayız. İş hacmini daraltıp vadeleri kısaltmak zorunda iş dünyamız.
Kur sabitlemeye gidilmemelidir. En kötü ihtimalle fatura tarihinde dövizden TL ye dönüşebilir. Oradan sonra vade uygulanacaksa bu vade süresi kısa olmalı. Eğer bu sürede kur farkı oluşmuş ise tedarikçi ile maliyeti paylaşarak yükü üstlenici önlemler almak lazım.
türev piyasaları kullanmak için ortamın sakinleşmesini beklemekte fayda var. Tedarik edilen ürünlerde yerli muadillerin tercih edilmesi lazım. Vade kısa tutulup daha az iş ama peşin ödemeye gitmek lazım.
Enerji fiyatlarından kaynaklanan emtia fiyat artışları ve enflasyon mevcut. Nakte dönmek, nakdi kredilerde sabit faizlerle alınacak şeyler kârlı olur. Doğrudan borçlandırma sistemiyle alıp üç beş aylık sürede ödeyeceğiniz döviz farkları sizin için çok daha fazla zararlara vesile olur. Kritik nokta ihracata ağırlık vermik gerek.
Şimdi biz firma olarak Aldağ Kazakistan şirketimizi kurduk. İki hafta içinde Azerbaycan'da yine kendi şirketimizi açıyoruz. Dubai'de Türkiye İhracatçılar meclisi bünyesinde kurulan Ticaret merkezi'nde yerimizi aldık. İlk atamamızı yaptık.
Rebii Dağoğlu "Manisa Akhisardaki yeni fabrikamız çevreye duyarlı ve enerji verimli"İklimlendirme sektörü ve firmanız Aldağ hakkında neler söyleyeceksiniz...
R. Dağoglu: Biz iklimlendirme sektöründe faaliyet gösteriyoruz. İklimlendirme sektörünü üçe ayırırsak; Tesisat - Isıtma - Soğutma olarak, biz soğutma tarafının merkezi ürünler kısmında yer alıyoruz. Evlerinizde belki yokuz ama, gittiğiniz hastanelerde, alışveriş merkezlerinde, iş merkezlerinde, plazalarda cihazlarımız kullanılıyor ve konfor yaratılıyor.
1967 yılında sektörümüzdeki ilk sanayii kuruluşu olarak kurulduk. O dönem Alarko Taahhüt Grubu ve benim ailem olan dağoğlu ailesinin ortaklığı ile kuruldu. İshak Alaton ilk yönetim kurulu başkanımızdır. 1967-1991 yılına kadar devam etti. Hala bu gün eğer belli bir istikrar varsa ve belirli inişler ve çıkışlardan etkilenmiyorsak Alarko kültüründen kazandığımız Alarko mirasının büyük etkisi vardır. Şu anda rakibiz ama bunları söylemekten de imtina etmem. Aldağ'da 250 kişi çalışıyor. İstanbul'da ki fabrikalarımızın yanısıra şimdi yeni bir fabrikamız Manisa Akhisar'da tamamlandı. İmalata da başladı. Ufak tefek eksikliklerde bu günlerde tamamlanıyor. Kadrolarımız göreve başladı. Sektörümüze ve ekonomimize moral olur diye düşünüyorum. 28.000 metrekare taban alanı, 32.700 metrekare toplam alana sahip. 50 Milyona yakın yatırım yaptık. Enerji verimli bir fabrikadır. yağmur suları ve atık suların yeriden kazanıldığı sistemlere sahip. Güneş kolektörleri ile kendi elektriğimizi üretiyoruz.
Sektörümüzün ve Türkiyemizin önü açık ve el birliği ile bu günleri atlatacağız. Çok daha güzel bir gelecek bizi bekliyor düşüncesindeyim.Aldağ'ın Hedefleri...
R. Dağoglu: Son iki buçuk üç yılda cirolarımız %300 arttı. Hem Türkiye'nin hem de sektörün çok üzerinde büyüme ortalaması. Bu artışlar mevcut fabrikalarımızın üretimiyle gerçekleşti. Yeni fabrikamızın da devreye girmesi ile bundan sonraki ortamı da görerek, tedbirli olarak, kârlılıktan ödün vermeden üretimimize devam edeceğiz.
Kaygımız yok. Yeni fabrikamız çevreye duyarlı ve enerji verimli.
Türkiye iklimlendirme sektörünün rekabet gücü oldukça iyi. Aşağı yukarı 15 milyar dolarlık bir hacmi var. 4 milyar dolarlık da ihracat hacmi var.
Büyüme potansiyeli son derece yüksek bir sektör. Türkiye'nin genel olarak yaşadığı sorunlar hiç şüphesiz sektörümüze etki edecektir. Kalifiye iş gücü ortalaması diğer sektörlere göre oldukça yüksektir. Teknoloji ağırlıklı, dijitalleşme sürecine, endüstri 4.0 a süreçlerine hızlıca adapte olmaya çalışan bir sektör. 320 bin kişiye doğrudan istihdam sağlıyor.
Sektörümüzün ve Türkiyemizin önü açık ve el birliği ile bu günleri atlatacağız. Çok daha güzel bir gelecek bizi bekliyor düşüncesindeyim.
