ÖNERİ
Mevcut Metin:
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM, Güneş Ölçümlerine İlişkin Hükümler,
Güneş ölçümlerine ilişkin yükümlülük
MADDE 11-

(1) Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans başvurusunda bulunan tüzel kişiler, tesisin kurulacağı saha üzerinde, bu Tebliğ kapsamında düzenlenen şartlara uygun olarak elde edilmiş en az bir yıl süreli ölçüm yapılması zorunludur. Ölçümün bitmesine müteakip Ek-3’teki formata göre hazırlanan Güneş Ölçüm Sonuç Raporu lisans başvurusu esnasında Kuruma sunulur.

(2) Ölçüm istasyonu kurulması için gerekli olan izinlerin alınması ilgili tüzel kişinin sorumluluğundadır.

(3) Ölçüme esas istasyonda mücbir sebebe ilişkin nedenlerle veri sağlanamaması durumunda 10 işgünü içerisinde mücbir sebebe ilişkin durum Kuruma bildirilir ve mevcut ölçüm verileri kullanılarak mücbir sebebe ilişkin dönemdeki veriler elde edilir.

Önerilen Metin:

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM, Güneş Ölçümlerine İlişkin Hükümler

MADDE 11-

Güneş enerjisine dayalı üretim tesisi kurmak üzere lisans başvurusunda bulunan tüzel kişiler, aşağıda belirtilen uluslararası kabul görmüş veri kaynaklarından elde edecekleri ve başvuru yapılan saha sınırları içerisindeki bir koordinata ait en az 10 yıllık, yıl bazında yıl toplamı direkt ve global güneş enerjisi değerlerini veya Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nden elde edecekleri sahaya en yakın 2 istasyona ait en az 10 yıllık veya aşağıda belirtilen uluslararası kaynaklardan elde edilen verilerle, yıl bazında global güneş enerjisi yıl toplamı verilerini veya EİE’de bulunan GEPA’dan tedarik edilecek en az 10 yıllık, yıl bazında yıl toplamı global güneş enerjisi değerlerini lisans başvurusu esnasında Kuruma sunar.

GEREKÇELER:

5346 SK MADDE 6/C - (4)’te “ Güneş enerjisine dayalı lisans başvurularında standardına uygun ölçüm bulundurulması zorunludur.” ifadesi yer almaktadır.

Ayrıca; sahada yapılacak olan ölçüm verilerinin, mevcut ilgili tüm mevzuata göre lisans başvurularının değerlendirilmesi aşamasında kullanılması söz konusu değildir.

Bu şekilde, yatırımcının başvuru yapacağı sahayı temsil edebilecek ve ulusal bazda ve/veya uluslar arası bazda kabul görmüş standartlar dahilinde “sahadaki potansiyel güneş enerjisi verilerini” dikkate aldığını lisans başvurusunda sunması, bu verilere göre bir yatırım değerlendirmesi yapılması yasal ve teknik olarak mümkündür.

Güneş enerjisi enerji değerlendirmeleri için uluslararası kabul görmüş pek çok kaynaktan elde edilecek veriler kullanılabilir. Bu kaynaklardan bazıları aşağıda bilginize sunulmaktadır:

NASA güneş enerjisi verileri (http://eosweb.larc.nasa.gov/cgi-bin/sse/sse.cgi)
SODA: Avrupa’da güneş enerjisi yatırımlarında kreditörlerin proje değerlendirmelerinde baz aldığı güneş enerjisi değerleri veri tabanıdır (http://www.soda-is.com/eng/about/index.html)
Helioclim solar veritabanı - Ücretli Verileri:
(http://www.sodais.com/eng/services/services_radiation_pay_eng.php)

Helioclim solar veritabanı-Ücretsiz Verileri:
(http://www.soda-is.com/eng/services/services_radiation_free_eng.php)

Avrupa Birliği Enerji Komisyonu bünyesinde geliştirilen PVGIS veri tabanı - Photovoltaic Geographical Information System  (http://re.jrc.ec.europa.eu/pvgis/index.htm)
Ulusal bazda ise, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde de Türkiye’de yüzlerce noktada yapılmakta olan güneş enerjisi ölçüm verileri ücreti mukabili sağlanmaktadır. Ayrıca EİE GEPA’nın verileri de kaynak olarak kullanılabilir.
Bu şekilde mevcut kabul görmüş veriler kullanılarak aşağıda belirtilen sakıncalar ortadan kalkabilir.

1)      Ülkemizde güneş enerjisinden yararlanmak üzere en az 1 yıl daha ölçüm sonuçlarının beklenmesi yatırımcı ve ülkemizin enerji bağımsızlığı için önemli bir kayıptır.

2)      Tebliğ Taslağı’nda belirtilen spesifikasyonlardaki bir ölçüm sisteminin sahaya kurulum maliyeti en az 14.000 Euro’dur. Yüzlerce noktada her bir yatırımcının lisans alıp almayacağı belli olmadan bu sistemleri kurması, sürekliliğini ve doğruluğunu sağlaması milyonlarca Euro’luk gereksiz bir ithal değer kaybına yol açacaktır.

3)      Ölçüm sistemlerinde Kurumunuzca talep edilen standartlarda dahi en kaliteli güneş ölçüm sensörlerinin hata payı en az %5’tir. Her bir sensör ayrıca en fazla 2 yılda bir kalibre edilmelidir. Yeni üretilmemiş veya uzun süredir kalibre edilmemiş bir sensör çok daha büyük hata ile de ölçüm yapabilmektedir. %5 hata payı ile dahi, sadece 1 yıl ölçülecek değerler aynı lokasyonlarda yapılacak farklı ölçümlerde ciddi farklılıklar gösterecektir. Ayrıca bu bilgilerin (1 yıllık ölçüm) Kurum tarafından kullanılması durumunda dahi, 1 yıllık bir ölçüm süresindeki veriler, üstelik sadece global radyasyon ölçüm verileri en az 25 yıllık bir yatırımın detaylı değerlendirilmesi ve lisans başvurularının teknik puanlama/eleme amaçlı kullanılması için yeterli olarak baz alınamaz. Güneş izleme sistemi ile yapılacak yatırımların değerlendirilmesi amacıyla, direkt radyasyon verisini içermediğinden de lisans başvurularının teknik değerlendirilmesi amacıyla kullanılamaz (taslak tebliğde sadece global, yani toplam radyasyon verisi istenmektedir).

4)      Özellikle yerleşim yerlerine uzak sahalarda kurulacak ölçüm istasyonlarında, çok sayıda sistem/komponent çalınması veya sisteme zarar verilmesi söz konusudur. Yüzlerce yatırımcının ölçüm yapılan çok sayıda noktada tutanakla sistemin çalındığının, tahrip edilmesi kayıt alınması ile, Kurumunuzca verilen süreler yetersiz kalacak ve haklı itirazlara yol açacaktır.

5)      Ucu açık bırakılan ölçüme başlama tarihi ve zorunlu olarak ucu açık bırakılacak ölçüm bitiş tarihleri, lisans başvuru tarihinin sadece belirsiz ve uzun sürelerle uzamasına yol açacaktır.

ÖLÇÜM BİLGİLERİNİN VE PLANLANAN TESİS KOORDİNATLARININ TİCARİ GİZLİLİĞİNİN SAĞLANMASINDAKİ GÜÇLÜKLER

Taslak tebliğde, lisansa başvuracak her bir firmanın, en az 1 yıl önceden nereye başvuru yapacağı bilgisinin Kuruma beyanı zorunlu kılınmıştır.

Rüzgar enerjisine dayalı elektrik üretim lisansı başvurularında da tecrübe edildiği üzere, güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisi lisans başvurularında, her bir yatırımcının başvuru yapacağı sahanın yerinin (lokasyonu) lisans başvuru anına kadar gizli tutulması, başvurunun lisans alma şansını direkt ve büyük ölçüde etkileyecektir. Santral kurulacak sahanın belirlenmesi, uzun süren zahmetli ve masraflı bir mühendislik çalışmasını gerektirmektedir. Bu çalışma yatırımcı tarafından en üst düzeyde ve azami gizlilikle lisans başvuru aşamasına kadar korunmaktadır. Hiçbir şekilde lisans başvurusu değerlendirmesinde kullanılmayacak olan bu bilgi kurumda uzun süre saklanacaktır. İlgili kişiler bu verilere erişmek isteyen çok sayıda tarafla muhatap olabilecektir. Bu kamu görevlileri bu süre zarfında Kurumdan ayrılabilecek, hatta yatırım yapacak bir firmaya işe girebilecektir.

Ayrıca, büyük bir enerji grubunun/holdingin nereye başvuru yapılacağının Kurum dışına sızması, o sahanın hazine arazisi olması durumunda her türlü tarafın o sahaya başvuru yapmasına, birçok firmanın o sahada proje geliştirmesine ve yatırımcılara satmasına, etrafındaki arazilerin aşırı değerlenmesine veya tüm etrafına da başvuruların hazırlanmasına yol açacaktır. Başvuru yapılacak sahanın başvuru yapacak firmaya ait olması durumunda dahi, yine o arazinin etrafındaki arazi fiyatları değerlenecek, spekülatörlere her türlü kapı açılmış olacaktır.

Bu nedenle her ne kadar teknik bilgi olsa da ölçüm bilgisi önemli bir ticari bilgidir ve bu lisans başvuru aşamasında istenmesi gereksiz ve sonuçları açısından da sağlıksızdır. Konunun bu açıdan tekrar değerlendirilmesinde yarar görülmektedir.