GENSED’den Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği Taslağına İlişkin Öneriler

GENSEDBüyütmek için resme tıklayın12/5/2019 tarihinden sonra hayata geçirilen lisanssız üretim projeleri, aylık mahsuplaşma esasına göre planlanmış; finansman modelleri, geri dönüş süreleri ve fizibilite çalışmaları bu çerçevede oluşturulmuştur. Taslakta öngörülen saatlik mahsuplaşma uygulamasının yürürlüğe girmesi hâlinde, mevcut projelerin finansal dengeleri köklü biçimde değişecek; yatırımların sürdürülebilirliği ciddi risk altına girecektir. Bu durum, bazı üretim tesislerinin bedelsiz enerji satmak zorunda kalmasına veya üretimlerini kısmalarına neden olabileceği gibi, yeni yatırımların da önemli bir bölümünün de ertelenmesine ya da iptal edilmesine yol açacaktır.

Türkiye’nin Enerji Dönüşüm Yol Haritası kapsamında 2035 yılına kadar güneş ve rüzgâr enerjisinde toplam 120.000 MW, bunun 76.900 MW’ının güneş enerjisinden sağlanması hedeflenmektedir.

Bu hedeflere ulaşılabilmek için yatırım ortamının güçlendirilmesi, mevzuatta öngörülebilirliğin korunması ve yatırımcı güveninin zedelenmemesi büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda, 2019 sonrası lisanssız projeler için aylık mahsuplaşma uygulamasının korunması kritik bir gereklilik olarak değerlendirilmektedir.

Lisanssız elektrik üretimi, uzun süredir Türkiye enerji politikalarında tamamlayıcı bir unsur olarak konumlandırılmıştır. Ancak saatlik mahsuplaşmaya tabi olacak yeni lisanssız projelerde, tüketim profillerine bağlı olarak mahsuplaşma oranlarının önemli ölçüde düşmesi ve satış kısıtı nedeniyle yatırım geri dönüş sürelerinin uzaması, yeni projelerin hayata geçmesini yavaşlatacaktır.

Aylık mahsuplaşma sisteminde, tüketimin iki katına kadar üretim hakkı tanınmakta; bunun tüketim kadar olan kısmı mahsuplaştırılabilmekte, kalan üretim fazlasının tüketim miktarı kadar kısmı şebekeye kendi tarife grubundan satılabilmekteydi. Saatlik mahsuplaşmada ise, tüketim profiline bağlı olarak mahsuplaşma oranları ciddi biçimde değişkenlik göstereceğinden, üretim fazlasının yüksek bir oranda YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak yansıması riski ortaya çıkmaktadır.

Bunu önlemek amacıyla, saatlik mahsuplaşma uygulamasında da geçmişte olduğu gibi tüketimin iki katına kadar üretim hakkı tanınması ve mahsuplaşma sonrasında kalan üretim fazlasının tamamının kendi tarife grubundan şebekeye satılabilmesi sağlanmalıdır.
Öte yandan, saatlik mahsuplaşma kapsamında fizibilitelerin iyileştirilebilmesi için 10 yıl alım garanti süresini doldurmayan lisanssız üretim tesislerinin de toplayıcılık faaliyetlerinden yararlanmasının sağlanması ve toplayıcılık kapsamındaki lisanssız tesislerden üretim fazlasının YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak verilmesine ilişkin hükmün kaldırılması gerekmektedir.

Bununla birlikte, lisanssız projelerde şebeke stabilitesinin sağlanması ve mahsuplaşma oranlarının artırılması amacıyla enerji depolama tesislerinin hızla devreye alınması büyük önem taşımaktadır. Bu doğrultuda, lisanssız yatırımcılara ilave yükler getirmeden, depolama yatırımlarının önünü açacak mevzuat düzenlemelerinin yapılması sektör açısından kritik bir ihtiyaçtır.

Sonuç ve Talep;
2019 sonrası bağlantı anlaşması için çağrı mektubu almış ve aylık mahsuplaşmaya tabi olan lisanssız elektrik üretim tesislerinin mevcut uygulama ile devam etmesini, yönetmelik değişikliği sonrasında saatlik mahsuplaşmaya tabi olacak yeni lisanssız projelerde ise;
- aylık mahsuplaşmada olduğu gibi tüketimin iki katına kadar üretim hakkı tanınması ve mahsuplaşma sonrasında kalan üretim fazlasının tamamının kendi tarife grubundan şebekeye satılabilmesini,
ve/veya,
- 10 yıl alım garanti süresini doldurmayan lisanssız üretim tesislerinin de toplayıcılık faaliyetlerinden yararlanmasının sağlanmasını ve toplayıcılık kapsamındaki lisanssız üretim tesislerinde üretim fazlasının YEKDEM’e bedelsiz katkı olarak verilmesine ilişkin hükmün kaldırılmasını,
talep ediyoruz.
Kamuoyunun ve ilgili tüm paydaşların bilgisine saygıyla sunarız.