İş kazası sonucu oluşan ölümlerin %8,6'sı elektrik akımının çarpması nedeniyle ortaya çıkmaktadır. Son 10 yılda, işyerlerinde oluşan elektriksel tehlikelerinden kaynaklanan 46.000 adet iş kazası bulunmaktadır.
Endüstriyel tesislerde, ‘’idare eder’’ anlayışı ile müdahalesiz bırakılan birçok teknik sorun, hayati sonuçlar doğuruyor. Donanım ve yetkinliğin olmazsa olmaz olduğu, hata affetmeyecek meslek dallarında, yetkin personel istihdamı elzemdir. Yetkin olmayan kişilerin sorunlara müdahalesi esnasında kendilerine, hatalı müdahaleleri sonucunda diğer çalışanlara zarar vermeleri kaçınılmazdır. Teknik ekiplerin yetkinliği, sorunlara yaklaşım yöntemi, iş güvenliği kriterlerinin uygulanması ve sürdürülebilirliği, periyodik kontrol ve bakımların yönetimi, iç denetleme kavramının şirket içi kültürdeki yeri büyük önem arzetmektedir.
Hayati sonuçlar doğuracak sorunlarla karşılaşmamak adına, sektörel bazda teknik olarak birçok kriterin ilave edilebileceği, özet nitelikte hususları aşağıda belirtiyorum.
1. Yetkisiz kişilerin, çalışanların elektrik temasından uzak kalmaları ve korunmaları gerekir. Müdahaleler tamamiyle yetkin kişilerce yapılmalıdır.
2. Elektrik işleri ile ilgili projeler yangın ve patlama riskine karşı planlanmalıdır. İsg tedbirleri alınmalıdır.
3. Kaçak akım röleleri kullanılmalı ve yeterliliği kontrol edilmelidir.
4. Tesisatının bulunduğu yerler, yıldırım düşmesine karşı tedbirler alınacak şekilde konumlandırılmalı, tedbirleri alınmalıdır.
5. Yangın koruma ve hayat koruma eşiği olan, termik manyetik şalter, otomatik sigorta bulunmalı, koruma sistemleri arasında düzen sağlanmalı, işlevselliği kontrol edilmelidir.
6. Elektrik panoları ve ekipmanlarının gerilim altında olan bölümleri yalıtılmış ya da özel düzenlemeler, mekanizmalar aracılığı ile temasa karşı korumalı olmalıdır. Dokunmaya karşı; koruma topraklaması, sıfırlama, küçük gerilim, koruyucu hat sistemi, Hata akım ve gerilim koruma bağlaması, koruyucu ayırma gibi tedbirler alınmalıdır.
7. Dolaylı temas tehlikesine karşı; elektrik beslemesinin otomatik olarak ayrılması ve korunması, iletken olmayan alanların korunması, topraklamasız tamamlayıcı kuşaklama yolu ile koruma gibi yöntemlerle güvenlik sağlanmalıdır.
8. Yüksek gerilim hattı ile çalışılan iş yerlerinde en az bir elektrik mühendisi teknik konular ile ilgili görevlendirilmelidir. Mühendis; çalışma ortamı için gereken iş güvenliği yollarını tespit etmek, uyulması gereken kuralları oluşturmak, güvenlik için gereken ekipmanları belirlemekle yükümlüdür.
9. Yüksek Gerilim Hattı ile çalışılan iş yerlerinde ‘Kuvvetli Akım Tesislerinde Yüksek Gerilim Altında Çalışma İzin Belgesi’ olan bireyler görevlendirilmelidir.
10. Çalışma ortamında patlayıcı özellik gösteren madde veya malzemeleri tutuşturma özelliği olan statik elektrik üreticisi veya taşıyıcısı olduğu hallerde o alanda çalışan kişiler koruyucu giysiler ile çalışmalıdır.
11. Elektrik dağıtım ve iletim tesis panoları; patlama, yangın gibi riskler taşımayacak şekilde tasarlanmalıdır.
12. Tesis içindeki ana elektrik panosu ve tali pano, çalışanların kolay ulaşamayacağı şekilde konumlandırılmalı, gerektiği hallerde uzman kişiler tarafından tedbir alınarak kullanılmalıdır.
13. İş ortamında bulunan iletkenlerin yıpranmış ve eskimiş olanları kullanılmamalıdır.
14. Elektrik ile çalışan malzemelerinin tümüne gövde güvenlik topraklaması yapılmalıdır.
15. Tesis yakınından elektrik hattı geçiyorsa ve güvenlik mesafesi yeterli değilse, hat güzergahını değiştirmek için yetkili kuruluşlardan izin alınmalıdır.
16. İş ekipmanları periyodik kontrollleri yetkili kuruluşlara mutlaka yaptırılmalı, eksik olarak belirtilen konular düzeltilmelidir.
Kondenstoplar Enerji Tasarruf Cihazlarıdır
Kondenstoplar; hava, gaz ve kondensi (suyu) otomatik olarak tahliye eden, buharı tutan cihazlardır. Ana buhar hatları, seperatörler, proses hatları, buharlı esanjörler, buharlı radyatörler, serpantinler, kurutma silindirleri, ütüleme sistemlerinde, tekstil-otomotiv-gıda-petrokimya-deri vb. buharın olduğu her sektörde kullanılmaktadır.
Buhar enerjisinden tasarruf için;
✔ Kondenstop tercihinde;
Teknik Olarak; Doğru tür, Doğru Ölçü, Tahliye Miktarı Yeterli, Kaliteli Ürün tercih edilmelidir.
✔Kondenstop Montajında;
Tesisat Normlarına Ve Montaj Kriterlerine Uygun hareket edilmelidir.
✔ Kondenstop Ölçümlerinde;
Uygun ekipmanlara haiz firmalarca, ölçümü ve raporlaması şeffaflık içerecek şekilde, mümkünse periyodik şekilde yapılmalıdır.
Teknik olarak doğru tercih edilmiş kondenstopların yanlış montajıyla, teknik olarak hatalı tercih edilmiş kondenstopların doğru montajı arasında hiçbir fark yoktur. Doğru tercih, doğru tesisat-montaj ve sağlıklı işleyiş için ölçüm ve raporlama ihmal edilmemelidir.
BalabanTablo.jpg
Elektrik Motorlarında Yumuşak Yol Verici Ve Motor Sürücü Kullanımının Önemi
Elektrik motorlarında gereksiz enerji sarfiyatı ve arızaların önüne geçmek için yumuşak yol verici (soft starter) ve motor sürücülerin kullanımı elzemdir.
İhtiyaca göre yumuşak yol verici ya da motor sürücü kullanılmadığı durumlarda, demeraj akımlarının kontrol edilememesi, motor kalkış-duruşlarının rampasız kontrolü; mekanik aşınmalara, motor sargı ve rulman arızalarına sebep vermekte; teknik mali kayıplar, iş gücünün verimsiz kullanımı, üretim aksaması-kalite kaybı-makine duruşları gibi sorunlar oluşmaktadır.
A marka rotasyon baskı makinesi baca-kabin fan motorlarında, B marka contiune tumbler makinesi kabin fan motorlarında üstte belirttiğim sorunlar, motor sürücü kullanımı ve rampa sürelerinin ayarlanmasıyla çözülmüştür.
Eğer mevcut değilse; makine-ekipman yapı, ihtiyacına göre; yumuşak yol verici (soft starter) ya da motor sürücü kullanılmalıdır, mevcut motor sürücülerinde rampa sürelerini kontrol edilmelidir.
Büyütmek için resme tıklayınMAKALE:
Melih BALABAN
Mekatronik Mühendisi
Enerji Yöneticisi
Makine Enerji Yönetim Uzmanı
